روایت کودکیِ دختری در اندرونی مروری بر کتاب «بر بال‌های رویا» اثر فاطمه مرنیسی متینه‌سادات موسوی   درآمد فاطمه مرنیسی (۱۹۴۰-۲۰۱۵) در شهر فاس در مراکش به دنیا آمد، در دانشگاه سوربن در رشتۀ علوم سیاسی تحصیل کرد و سپس در دانشگاه برَندایس ماساچوست دکتری جامعه‌شناسی گرفت. کار خود را در حوزۀ زنان با تدریس جامعه‌شناسی خانواده آغاز کرد، اما به‌تدریج به‌عنوان یکی از چهره‌های شناخته‌شده در حوزۀ فمینیسم اسلامی …

ادامه مطلب

تلقی‌ها از پیامبر در ادوار گوناگون اسلامی مروری بر مقالهٔ اِرل وُو مریم زبرجدی   درآمد اِرل وُو (متولد ۱۹۳۶) دانش‌آموختۀ تاریخ ادیان از دانشگاه شیکاگو و استاد بازنشستۀ دانشگاه آلبرتای کاناداست. آثار متعددی از او در زمینه‌های مختلف از جمله فرهنگ، موسیقی، سلامت و دین چاپ شده است. برخی کتاب‌های او در حیطۀ اسلام به موضوعاتی چون وضعیت مسلمانان آمریکای شمالی و صلح در قرآن اختصاص دارند. در این …

ادامه مطلب

گذار از عقل‌گرایی به حدیث‌گرایی در جهان اسلام مروری بر کتاب «من اسلام القرآن الی اسلام الحدیث» اثر جرج طرابیشی فاطمه مسجدی   درآمد جرج طرابیشی (۲۰۱۶-۱۹۳۹)، متفکر و نواندیش سوری، در خانواده‌ای مسیحی در حلب به دنیا آمد. در دمشق ادبیات عرب و بعد علوم تربیتی خواند، پس از آن به بیروت رفت و مدتی مشغول روزنامه‌نگاری و کارهای رسانه‌ای شد. وقتی جنگ داخلی در لبنان بالا گرفت، به …

ادامه مطلب

  نگرشی جدید به روایات جمع و تدوین قرآن مروری بر مقالۀ هارالد موتسکی مریم قیدر   درآمد تاریخ‌گذاری روایات جمع و تدوین قرآن در قرن اخیر همواره مورد توجه محافل غربی بوده است. هارالد موتسکی در مقالۀ «جمع و تدوین قرآن: بازنگری دیدگاه‌های غربی در پرتو تحولات جدید روش‌شناختی» به بررسی دیدگاه‌های متفاوت محققان غربی و مقایسۀ آن‌ها با دیدگاه رایج مسلمانان پرداخته است. موتسکی در ۱۹۴۷ در برلین …

ادامه مطلب

رسالت اسلام در دنیای معاصر مروری بر کتاب «الرسالة الثانیة من الاسلام» اثر محمود محمد طه ریحانه علیرضائی   درآمد محمود محمد طه (۱۹۸۵-۱۹۰۹)، عالم صوفی‌مسلک سودانی، از مبارزان ضد استعمار و مؤسس حزب جمهوری‌ است که توسط دولت جعفر نُمیری به جرم ارتداد اعدام شد. به باور او اسلام و قرآن دو رسالت دارد؛ یکی رسالت اصلی و دیگری رسالت فرعی. پیامبر رسالت اصلی را در تشریعش به اجمال …

ادامه مطلب

رهیافت‌های نو به اسلام‌شناسی در جهان اسلام گفت‌وگو با دکتر مهرداد عباسی گفت‌وگوکننده: فاطمه مصلح‌زاده   اولین شماره از سلسله گفت‌وگوهای دورنما را می‌بینید. در این شماره با دکتر مهرداد عباسی دربارهٔ اسلام‌شناسی در عصر مدرن گفت‌وگو خواهیم کرد. اگر کارهای ما را در کانال دورنما دنبال کرده باشید احتمالاً تا به حال متوجه شده‌اید که کارها دو محور اصلی دارد: یک بخش اسلام‌شناسی در جهان اسلام است و بخش …

ادامه مطلب

نگاهی دوباره به پدیدهٔ نسخ در قرآن مروری بر مقالۀ دیوید پاورز سمیه خرم‌نژاد   درآمد دیوید پاورز استاد مطالعات اسلامی و عربی دانشگاه کُرنل و فارغ‌التحصیل دانشگاه پرینستون در همین رشته است. زمینهٔ تحقیقاتی اصلی او فقه و حقوق اسلامی و یکی از آثار مهمش در این زمینه کتاب «مطالعاتی در قرآن و حدیث: شکل‌گیری قوانین اسلامی ارث» (۱۹۸۶) است. در نوشتار حاضر مقاله‌ای از او را مرور خواهیم …

ادامه مطلب

زنان مسلمان در آغاز راه تجدد مروری بر کتاب «السفور و الحجاب» اثر نظیره زین‌الدین مریم قیدر   نظیره زین‌الدین (۱۹۰۸-۱۹۷۶)، از زنان مشهور در حوزۀ تجددگراییِ اسلامی، اهل لبنان و از شیعیان دروزی است. شهرت او به‌ دلیل نگارش دو کتاب مهم در حوزۀ حجاب است. او اولین زنی بود که در موضوع حجاب و تطبیق آن با شریعت و تغییر حدود عرفی کتاب نوشت و «السفور و الحجاب» …

ادامه مطلب

نظریۀ تأثیرپذیری قرآن از منابع یهودی مروری بر کتاب « یهودیت و اسلام» اثر آبراهام گایگر عاطفه بیگدلی   درآمد نظریۀ تأثیرپذیری قرآن از عهدین به دلیل وجود تشابه بین این دو کتاب در آثار برخی خاورشناسان در قرن نوزدهم به چشم می‌خورد. طلایه‌دار این نظریه آبراهام گایگر (۱۸۱۰-۱۸۷۴)، خاورپژوه تاریخ‌گرای آلمانی، است. او در ۱۸۳۲ به تشویق استاد خود، گئورگ ویلهلم فرایتگ، در مسابقه‌ای آکادمیک شرکت کرد که موضوع …

ادامه مطلب

بازسازی مفاهیم سیاسی بر مبنای قرآن مروری بر مقالۀ فرِد دانِر زینب ایزدی   درآمد فرد مک‌گرا دانر (متولد ۱۹۴۵) اسلام‌پژوه و استاد تاریخ خاور نزدیک در دانشگاه شیکاگو است و پیش‌تر رئیس انجمن مطالعات خاورمیانۀ آمریکای شمالی بوده است. او ابتدا در مطالعات شرقی و زبان عربی لیسانس گرفت، بعد از آن به‌مدت یک سال فلسفۀ شرقی خواند و در ۱۹۷۵ دکتری خود را در مطالعات خاور نزدیک از دانشگاه …

ادامه مطلب