خوانشی نو از قرآن با گذار از تفاسیر سنتی مروری بر کتاب «قرآن: از تفسیر سنتی به تحلیل گفتمان دینی» اثر محمد ارکون  محمد شهریاری مقدم   محمد اركون (۱۹۲۸-۲۰۱۰) اسلام‌پژوه و متفکر برجستهٔ الجزایری است. زبان مادری‌اش امازیغی بود، اما عربی و فرانسوی را در مدرسه آموخت و در نوجوانی حافظ کل قرآن شد. بعد از تحصیل در رشتهٔ زبان و ادبیات عرب در دانشگاه الجزایر به فرانسه …

ادامه مطلب

بازخوانی چند مفهوم سیاسی و اجتماعی در قرآن مروری بر کتاب «مفاهیم قرآنیة» اثر محمد خلف‌اللّه طاهره سادات حداد   محمد احمد خلف‌اللّه (۱۹۱۶-۱۹۹۱)، اندیشمند و نویسندهٔ مصری، در رشتهٔ زبان و ادبیات عرب در دانشگاه قاهره تحصیل کرد. همان‌جا با امین خولی و نظریهٔ او دربارهٔ رهیافت ادبی به قرآن آشنا شد که بر آیندۀ علمی و پژوهشی او تأثیر زیادی گذاشت. خلف‌اللّه رسالهٔ دکتری خود را با عنوان …

ادامه مطلب

بازخوانی مسئلهٔ تعدد زوجات و قوّامیت مروری بر کتاب «نحو اصول جدیدة للفقه الاسلامی» اثر محمد شحرور شیرین رجب زاده   محمد شحرور (۱۹۳۸-۲۰۱۹)، اسلام‌شناسِ نواندیش سوری، با نوشتن کتابی با عنوان «الکتاب و القرآن؛ خوانشی معاصر» در ۱۹۹۰ اولین بار آرای خود را در حوزهٔ علوم اسلامی مطرح  کرد. او بعدتر در کتاب «به سوی اصولی نو برای فقه اسلامی: فقه زنان» (۲۰۰۰) در صدد حل بحران کنونی فقه …

ادامه مطلب

فروخُفتن عقل و برآمدن معجزه مروری بر کتاب «المعجزة أو سُبات العقل فی الاسلام» اثر جرج طرابیشی فاطمه مسجدی   جرج طرابیشی (۱۹۳۹-۲۰۱۶)، متفکر و نواندیش معاصر سوری، در شهر حلب و خانواده‏ای ‏مسیحی متولد شد. لیسانس ادبیات عرب و فوق لیسانس علوم تربیتی را از دانشگاه دمشق گرفت. قبل از عزیمت به بیروت و فعالیت به عنوان سردبیر مجلهٔ «دراسات عربیة»، یک سال مدیر خبرگزاری دمشق بود. بین سال‌های …

ادامه مطلب

  بازخوانی متون تشریعی مربوط به زنان مروری بر مقالهٔ نصر حامد ابوزید فاطمه مصلح‌زاده   نصر حامد ابوزید (۱۹۴۳-۲۰۱۰)، اسلام‌شناس و نواندیش سرشناس مصری، به‌سبب برخی دیدگاه‌های نوگرایانه‌اش به‌شدت با علمای سنتی مصر درگیر شد. در ادبیات عرب و مطالعات اسلام تحصیل کرد، در ۱۹۸۱ از دانشگاه قاهره دکتری‌ گرفت و چند سال همان جا تدریس کرد، اما پس از آنکه از جانب علمای سنتی تکفیر شد و گروه‌های …

ادامه مطلب

اصلاح حقوق اسلامی در پرتو نظریۀ نسخ معکوس مروری بر کتاب «به سوی اصلاحات اسلامی» اثر عبداللّه احمد نعیم ریحانه علیرضائی   عبداللّه احمد نعیم (متولد ۱۹۴۶)، اندیشمند سودانی‌ـ‌امریکایی، از چهره‌های برجستهٔ بین‌المللی در حوزهٔ حقوق بشر و اسلام است. او در جوانی به جنبش اصلاح‌طلبانۀ محمود محمد طه پیوست ولی پس از اعدام طه و پایان‌یافتن فعالیت‌های جنبش به عنوان بورسیه به ایالات متحدۀ امریکا سفر کرد، تحصیلات خود …

ادامه مطلب

حجاب، واجب دینی یا شعار سیاسی؟ مروری بر کتاب «حقیقة الحجاب و حجیة الحدیث» اثر محمد سعید عشماوی مریم قیدر   محمد سعید عشماوی (۱۹۳۲-۲۰۱۳) زادۀ مصر و در شمار متفکران لیبرال مسلمان در دوران معاصر است. در ۱۹۵۴ در رشتۀ حقوق از دانشگاه قاهره فارغ‌التحصیل شد و در چندین سِمت مختلف در نظام قضایی مصر خدمت کرد. در ۱۹۷۸ به امریکا رفت و در هاروارد حقوق تطبیقی خواند. بعد …

ادامه مطلب

مسئلۀ یک‌پارچگی سوره در تفاسیر جدید مروری بر مقالهٔ مستنصر میر فاطمه عباسی   یکی از نکات رایج در آثار پژوهشگران مطالعات قرآن و تفسیر تأکید بر تمایز بین تفسیرهای قدیم و سنتی و تفسیرهای قرن بیستم است. مستنصر میر (متولد ۱۹۴۹)، محقق پاکستانی‌الاصل، در مقاله‌ای با عنوان «سوره واحدی یک‌پارچه: تحولی در تفسیر قرآن در قرن بیستم» کوشیده است یکی از جلوه‌های این تمایز را در آثار تفسیری این …

ادامه مطلب

روایت‌های‌ تفسیرگران از حدود حجاب در قرآن مروری بر مقالهٔ والری هافمن متینه‌سادات موسوی   والری هافمن استاد مطالعات اسلام و مدیر گروه دین در دانشگاه ایلینوی در اوربانا شامپاین و متخصص در اندیشهٔ اسلامی است. لیسانس خود را در رشتهٔ انسان‌شناسی از دانشگاه پنسیلوانیا و فوق‌لیسانس و دکتری‌اش را در رشتهٔ تمدن و زبان‌های خاور نزدیک از دانشگاه شیکاگو دریافت کرد. علاقه‌های پژوهشی او طیف گسترده‌‌ا‌ی ازجمله فرقه‌های اسلامی، …

ادامه مطلب

هرمنوتیک قرآن از نگاه محمد ارکون مروری بر مقالۀ عبدالکبیر صالح زینب ایزدی     عبدالکبیر حسین صالح در حال حاضر استاد مطالعات اسلام و ادیان در دانشگاه ایالتی کوارا در نیجریه است. او کارشناسی خود را در رشتهٔ مطالعات اسلام و عرب از دانشگاه ازهر گرفت، سپس کارشناسی ارشد و دکتری‌اش را در رشتۀ علوم اسلامی از دانشگاه اسلامی بین‌المللی مالزی دریافت کرد. حوزهٔ تخصصی او اندیشۀ اسلامی، مطالعۀ …

ادامه مطلب