بازخوانی چند مفهوم سیاسی و اجتماعی در قرآن مروری بر کتاب «مفاهیم قرآنیة» اثر محمد خلف‌اللّه طاهره سادات حداد   محمد احمد خلف‌اللّه (۱۹۱۶-۱۹۹۱)، اندیشمند و نویسندهٔ مصری، در رشتهٔ زبان و ادبیات عرب در دانشگاه قاهره تحصیل کرد. همان‌جا با امین خولی و نظریهٔ او دربارهٔ رهیافت ادبی به قرآن آشنا شد که بر آیندۀ علمی و پژوهشی او تأثیر زیادی گذاشت. خلف‌اللّه رسالهٔ دکتری خود را با عنوان …

ادامه مطلب

بازخوانی مسئلهٔ تعدد زوجات و قوّامیت مروری بر کتاب «نحو اصول جدیدة للفقه الاسلامی» اثر محمد شحرور شیرین رجب زاده   محمد شحرور (۱۹۳۸-۲۰۱۹)، اسلام‌شناسِ نواندیش سوری، با نوشتن کتابی با عنوان «الکتاب و القرآن؛ خوانشی معاصر» در ۱۹۹۰ اولین بار آرای خود را در حوزهٔ علوم اسلامی مطرح  کرد. او بعدتر در کتاب «به سوی اصولی نو برای فقه اسلامی: فقه زنان» (۲۰۰۰) در صدد حل بحران کنونی فقه …

ادامه مطلب

  بازخوانی متون تشریعی مربوط به زنان مروری بر مقالهٔ نصر حامد ابوزید فاطمه مصلح‌زاده   نصر حامد ابوزید (۱۹۴۳-۲۰۱۰)، اسلام‌شناس و نواندیش سرشناس مصری، به‌سبب برخی دیدگاه‌های نوگرایانه‌اش به‌شدت با علمای سنتی مصر درگیر شد. در ادبیات عرب و مطالعات اسلام تحصیل کرد، در ۱۹۸۱ از دانشگاه قاهره دکتری‌ گرفت و چند سال همان جا تدریس کرد، اما پس از آنکه از جانب علمای سنتی تکفیر شد و گروه‌های …

ادامه مطلب

اصلاح حقوق اسلامی در پرتو نظریۀ نسخ معکوس مروری بر کتاب «به سوی اصلاحات اسلامی» اثر عبداللّه احمد نعیم ریحانه علیرضائی   عبداللّه احمد نعیم (متولد ۱۹۴۶)، اندیشمند سودانی‌ـ‌امریکایی، از چهره‌های برجستهٔ بین‌المللی در حوزهٔ حقوق بشر و اسلام است. او در جوانی به جنبش اصلاح‌طلبانۀ محمود محمد طه پیوست ولی پس از اعدام طه و پایان‌یافتن فعالیت‌های جنبش به عنوان بورسیه به ایالات متحدۀ امریکا سفر کرد، تحصیلات خود …

ادامه مطلب

حجاب، واجب دینی یا شعار سیاسی؟ مروری بر کتاب «حقیقة الحجاب و حجیة الحدیث» اثر محمد سعید عشماوی مریم قیدر   محمد سعید عشماوی (۱۹۳۲-۲۰۱۳) زادۀ مصر و در شمار متفکران لیبرال مسلمان در دوران معاصر است. در ۱۹۵۴ در رشتۀ حقوق از دانشگاه قاهره فارغ‌التحصیل شد و در چندین سِمت مختلف در نظام قضایی مصر خدمت کرد. در ۱۹۷۸ به امریکا رفت و در هاروارد حقوق تطبیقی خواند. بعد …

ادامه مطلب

رسالت اسلام در دنیای معاصر مروری بر کتاب «الرسالة الثانیة من الاسلام» اثر محمود محمد طه ریحانه علیرضائی   درآمد محمود محمد طه (۱۹۸۵-۱۹۰۹)، عالم صوفی‌مسلک سودانی، از مبارزان ضد استعمار و مؤسس حزب جمهوری‌ است که توسط دولت جعفر نُمیری به جرم ارتداد اعدام شد. به باور او اسلام و قرآن دو رسالت دارد؛ یکی رسالت اصلی و دیگری رسالت فرعی. پیامبر رسالت اصلی را در تشریعش به اجمال …

ادامه مطلب

زنان مسلمان در آغاز راه تجدد مروری بر کتاب «السفور و الحجاب» اثر نظیره زین‌الدین مریم قیدر   نظیره زین‌الدین (۱۹۰۸-۱۹۷۶)، از زنان مشهور در حوزۀ تجددگراییِ اسلامی، اهل لبنان و از شیعیان دروزی است. شهرت او به‌ دلیل نگارش دو کتاب مهم در حوزۀ حجاب است. او اولین زنی بود که در موضوع حجاب و تطبیق آن با شریعت و تغییر حدود عرفی کتاب نوشت و «السفور و الحجاب» …

ادامه مطلب

نخستین رویکردهای روشنفکران مسلمان به مسئلهٔ زن  مروری بر «المرأة الجدیدة» اثر قاسم امین فاطمه مصلح‌زاده   درآمد یکی از افراد مؤثر در شکل‌گیری و پیشبرد جنبش‌های آزادی زنان و بازخوانی اسلام برای اصلاح وضعیت آنان در جوامع اسلامی قاسم امین است. بررسی این جنبش‌ها و رویکردهای اصلاحی به احکام اسلام در دوران معاصر بدون پرداختن به او و دو کتاب مهمش ناقص خواهد بود. در این نوشتار کلیاتی دربارهٔ …

ادامه مطلب