رهیافت پدیدارشناسانه در مطالعات اسلام: مروری بر تلاش‌های غربی در راستای فهم اسلام

در این مقاله، مجیب‌الرحمان، استاد مطالعات اسلام در دانشگاه مک‌گیل کانادا، مروری جامع بر رهیافت پدیدارشناسانه و کاربست آن در مطالعات اسلام دارد. به‌رغم اهمیت این رهیافت در مطالعات دین، منابع فارسی‌زبان چندانی در این‌باره به‌ویژه در حوزهٔ مطالعات اسلام وجود ندارد.

در جست‌وجوی تعریفی فراگیر از اسلام

شهاب احمد (۱۹۶۶-۲۰۱۵)، اسلام‌پژوه و استاد مطالعات اسلام در دانشگاه‌های پرینستون و هاروارد بود که در سن چهل‌وهشت‌سالگی در اثر سرطان خون درگذشت. او در خانواده‌ای پاکستانی در سنگاپور به‌دنیا آمد، تحصیلاتش را در مالزی و مصر آغاز کرد و دکتری‌اش را در مطالعات اسلام از دانشگاه پرینستون گرفت و پس از آن مشغول تدریس و پژوهش در پرینستون و هاروارد شد.

فمینیسم غربی و نجات زن مسلمان

لیلا ابولُغد (ز. ۱۹۵۲)، انسان‌شناس امریکایی فلسطینی‌الاصل، استاد علوم ‌اجتماعی در گروه انسان‌شناسی دانشگاه کلمبیا در نیویورک است. پدرش، ابراهیم ابولُغد، از دانشمندان سرشناس فلسطینیِ علوم‌ سیاسی در امریکا بود و مادرش، ژانت ابولُغد، از استادان پرکار علوم اجتماعی. خودِ ابولغد چند سال را به مردم‌نگاری در میان عشایر مصر گذرانده بود که نتایج آن در کتاب‌های «نوشتن جهان‌های زنان» (۱۹۹۳) و «عواطفی پوشیده: حیا و شعر در جامعه‌ای عشایری» (۲۰۰۰) آمده است.

list item image

دورنما به هیچ نهاد یا سازمان دولتی و غیردولتی وابسته نیست و گردانندگان و دست‌اندرکاران اصلی آن هیچ بهرۀ مادی و مالی از فعالیت در این مجموعه نمی‌برند. حضور ما در «حامی‌باش» صرفاً محملی است برای جلب حمایت و مشارکت مالیِ ـ هرچند حداقلیِ ـ دوستان و مخاطبان‌مان، به‌منظور جبران بخشی از هزینه‌های جاری ادارۀ این رسانه، و نیز انگیزه‌ای است برای تداوم فعالیت پایدار و تلاش برای انجام برنامه‌های جدید هزینه‌بر در آینده.

ویدئو دورنما

در هر فصل از دورنما،‌ به سراغ متخصصان اسلام‌شناسی و اسلام‌پژوهی می‌رویم و پرسش‌هایی را در گفت‌وگو با آن‌ها مطرح می‌کنیم. به علاوه، در بخشی دیگر از ویدئوهای دورنما می‌توانید گزیده‌هایی از گفت‌وگوها یا سخنرانی‌های اسلام‌پژوهان برجسته را با زیرنویس فارسی ببینید.    

کانال دورنما در آپارات

بسام جمل: داستان‌های قرآن؛ ادبیات یا تاریخ؟


​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​ راوی (۵): ازدواج‌های سیاسی در اسلام آغازین

پنجمین قسمت از مجموعهٔ راوی به مرور مقاله‌ای از کریستین سانر با عنوان «تاریخ اسلام چیست؟ مسلمانان، غیرمسلمانان و تاریخ دیگران» اختصاص دارد.

رادیو دورنما

در رادیو دورنما می‌توانید نسخهٔ صوتی همهٔ مقالات منتشرشده در دورنما را بشنوید. همچنین گفت‌وگوهای دورنما هم در قالب پادکست منتشر می‌شوند.  

پادکست دورنما

نشریهٔ دورنما

در هر شماره از نشریهٔ دورنما مقالات هر نیم‌فصل گردآوری شده‌اند. توضیحات و تصاویر تکمیلی هم در کنار متن اصلی قرار گرفته که برای علاقه‌مندان مفید خواهد بود.   

نشریه دورنما

شماره دهم، فروردین-شهریور۱۴۰۳